Mesane Kanseri
Mesane idrarı depolayan ve kasılarak idrarın vücuttan atılmasını sağlayan organdır. İdrar böbreklerde yapılır ve üreter adı verilen iki adet kanalla aşağıya, mesaneye geçer. Mesane duvarı, iç tabaka, orta tabaka ve dış tabaka olarak adlandırılan üç tabakadan oluşmaktadır. Mesane kası idrarın dışarı atılmasını sağlar.
Mesane Kanseri Nedir?
Mesane kanseri, idrar kesesi olarak bilinen mesanenin iç yüzeyini kaplayan hücrelerin anormal şekilde büyüyüp çoğalmasıyla oluşan bir kanser türüdür. Mesane kanseri erkeklerde kadınlarda olduğundan daha sık görülür ve her yaşta olabileceği gibi genellikle yaşlı erişkinleri etkiler. Ülkemizde mesane kanseri erkeklerde akciğer, prostat ve kalın barsak kanserlerinden sonra en sık görülen dördüncü kanser türü olarak nitelendirilebilir. Kadınlarda ise, mesane kanseri görülme oranı daha alt sıralardadır. Tanısı konulan her 10 mesane kanserinin yaklaşık yedisi, mesane kanserinin yüksek oranda tedavi edilebilir olduğu erken evrede ortaya çıkmaktadır.
Mesane Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
- İdrarda kan -- Bu, idrarınızın pembe veya kırmızı görünmesine neden olur.
- Sırtınızın yanlarında veya kasık bölgenizin üstünde ağrı
- İdrar yapma sorunları – Bunlara idrar yaparken ağrı, sık idrara çıkma veya idrar kaçırma dahildir.
Bu belirtiler mesane kanseri dışında enfeksiyon, iyi huylu tümörler, mesane taşı vb durumlardan da kaynaklanabilir. Ancak bu belirtilerden herhangi birine sahipseniz, bir doktor tarafından kontrol edilmelisiniz.
Mesane Kanserinin Nedenleri/Risk Faktörleri Nelerdir?
- Sigara ve tütün ürünleri içilmesi idrar da zararlı kimyasalların birikmesine sebep olarak mesane kanseri riskini artırabilir.
- Yaşlandıkça mesane kanseri riskiniz de artar.
- Beyaz ırk diğer ırklara nazaran daha yüksek mesane kanseri riskine sahiptir.
- Erkek Cinsiyet: Erkeklerde mesane kanseri gelişme olasılığı kadınlara göre daha yüksektir.
- Belirli kimyasallara maruz kalma: Arsenik ve boyar madde, kauçuk, ayakkabı ve deri, tekstil ürünleri ve üretiminde kullanılan kimyasallar, mesane kanseri riski ile yakın ilgili kimyasallardır.
- Aile genetiği
- Kişini hikayesinde kanser tedavi öyküsü olması özellikle siklofosfamid, arsenik, radyoterapi almış olması.
- Kronik mesane enflamasyonu. Kronik veya tekrarlanan idrar enfeksiyonları veya enflamasyonları (sistit) uzun süreli idrar sondası kullanımında oluşabileceği gibi yassı hücreli mesane kanseri riskinizi artırabilir. Dünyanın bazı bölgelerinde, yassı hücreli karsinom, şistozomiyazis olarak bilinen bir parazit enfeksiyonunun sebep olduğu kronik mesane enflamasyonuyla ilgilidir.
Mesane Kanseri Nasıl Teşhis Edilir?
Fiziksel muayene ile karın ve pelvis bölgesini muayene ederek tümör araştırması yapılır. İdrar testi ile idrarda kan, kanser hücresi ve hastalıkla ilgili diğer belirtileri kontrol eder. Mesane kanseri için en sık kullanılan idrar testi, Pap testine benzeyen idrar sitolojisidir. Görüntüleme yöntemleri mesane ve etrafındaki tüm yapıların görüntülenmesini ve yayılımın tespit edilmesini sağlar. Bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme, ultrasonografi, retrograd piyelografi ve BT ürografi kanserli alanların saptamasına yardımcı olur.
Sistoskopi işleminde, sistoskop adı verilen ince ışıklı bir tüp ile doğrudan mesanenin içine bakılır. Bu, ucunda bir kamera bulunan ince, esnek bir tüptür. Kamera görüntüleri bir ekrana gönderir. Sistoskop ile patolojik inceleme için doku örneği alınabilir.
Mesane Kanseri Nasıl Tedavi Edilir?
Mesane kanserinin tedavisi, kanser evresine, tipine, yaşınıza ve sahip olduğunuz diğer tıbbi sorunlara da bağlı olarak belirlenecektir.
Cerrahi: Cerrahi, mesane kanserinde sık kullanılan bir tedavi yöntemidir. Uygulanacak cerrahinin türü, çoğunlukla tümörün derecesine ve türüne bağlıdır.
- Transüretral Rezeksiyon: Erken evre (yüzeysel) mesane kanseri transüretral rezeksiyon ile tedavi edilebilir. Bu işlem sırasında, sistoskop idrar yolundan mesaneye sokulur. Ucundaki küçük bir kablo bağlantısı kullanılarak kanserli bölge temizlenir, ardından kalan olası kanser hücrelerine karşı elektrik akımı verilerek bölge yakılır.
- Radikal Sistektomi: Bu işlemde mesanenin tümü, yakınındaki lenf bezleri, idrar yollarının bir kısmı ve kanser hücresi taşıyan yakın organlar alınır. Kanser, mesane dışına yayıldığında cerrahinin amacı, kanseri almaktan çok hastalığın belirtilerini hafifletmek içindir. Mesaneniz çıkarılırsa, doktor idrarın vücudunuzdan çıkması için yeni bir yol oluşturacaktır. Bu birkaç farklı şekilde yapılabilir (şekil 2).
İlaç Tedavisi:
- Doğrudan mesaneye verilen ilaçlar: Bu genellikle mesane kasına yayılmamış çok erken mesane kanseri olan hastalar içindir. Yüzeysel mesane kanseri olan hastalarda, transüretral rezeksiyon sonrası mesane içine kemoterapi uygulanabilir. Kateter (tüp), idrar yolundan mesaneye yerleştirilir. Mesaneye sıvı olarak gönderilen ilaç, birkaç saat içerde kalır. Bu tedavi, genellikle birkaç hafta boyunca haftada bir kere gerçekleştirilir. Sonrasında, bu uygulama 1 yıl boyunca ayda bir veya birkaç kez devam edebilir.
- Kemoterapi: Kemoterapi, kanser hücrelerini öldüren veya büyümelerini durduran ilaçlar için kullanılan tıbbi terimdir. Ameliyat olmanız gerekiyorsa, genellikle önce kemoterapi görürsünüz. Kemoterapi, kanseri küçültebilir ve çıkarılmasını kolaylaştırabilir. Bu tedavi şekli, neoadjuvan tedavi olarak bilinmektedir ve radikal sistektomi gereken birçok hastada yaşam süresinde fayda sağlamıştır. Vücudun diğer bölgelerine yayılım söz konusu olduğunda, kemoterapi ilaçları damardan verilerek ilacın tüm vücudu dolaşması sağlanır. İlaçlar, genellikle kürler halinde uygulanarak her tedavi boyunca iyileşme süreci takip edilir. Kanser mesanenizin ötesine yayılmışsa, semptomlarınızı iyileştirebilir ve daha uzun yaşamanıza yardımcı olabilir.
- İmmünoterapi: Kanser alanında önemli bir gelişme olarak bağışıklık sistemi kontrol noktası düzenleyicileri olarak adlandırılan yeni nesil immünoterapiler mesane kanserinde etkili bulunmuştur.
- Radyoterapi: Radyoterapi, yüksek enerji ışınları kullanılarak belli bir bölgedeki kanser hücrelerinin öldürülme işlemidir. Radyasyon terapisi, bazı kişiler için ameliyat yerine bir seçenek olabilir. Genellikle kemoterapiyle birlikte verilir.
Tedaviden Sonra Ne Olur?
Tedaviden sonra, kanserin geri gelip gelmediğini görmek için belirli aralıklarla kontrol edilmeniz gerekir. Takip testleri muayeneleri, idrar testleri, sistoskopi ve görüntüleme testleri gibi laboratuvar testlerini ve görüntüleme tetkiklerinin içerebilir.
Başka Ne Yapmalıyım?
Doktorunuzun ziyaretler ve testler hakkındaki tüm talimatlarına uymanız önemlidir. Ayrıca, tedavi sırasında yaşadığınız herhangi bir yan etki veya sorun hakkında doktorunuzla iletişim kurmanız gerekmektedir. Size bir tedavi önerildiğinde şunları sorabilirsiniz:
- Bu tedavinin faydaları nelerdir? Daha uzun yaşamama yardımcı olma olasılığı var mı? Semptomları azaltacak veya önleyecek mi?
- Bu tedavinin dezavantajları nelerdir?
- Bu tedavinin dışında başka seçenekler var mı?
- Bu tedaviyi yaptırmazsam ne olur?
Kaynaklar:
1. Grossfeld GD, Litwin MS, Wolf JS, et al. Evaluation of asymptomatic microscopic hematuria in adults: the American Urological Association best practice policy--part I: definition, detection, prevalence, and etiology. Urology 2001; 57:599.
2. Matulewicz RS, DeLancey JO, Pavey E, et al. Dipstick Urinalysis as a Test for Microhematuria and Occult Bladder Cancer. Bladder Cancer 2017; 3:45.
3. Jung H, Gleason JM, Loo RK, et al. Association of hematuria on microscopic urinalysis and risk of urinary tract cancer. J Urol 2011; 185:1698.
4. Satoh E, Miyao N, Tachiki H, Fujisawa Y. Prediction of muscle invasion of bladder cancer by cystoscopy. Eur Urol 2002; 41:178.
5. Lotan Y, Roehrborn CG. Sensitivity and specificity of commonly available bladder tumor markers versus cytology: results of a comprehensive literature review and meta-analyses. Urology 2003; 61:109.
6. Chou R, Gore JL, Buckley D, et al. Urinary Biomarkers for Diagnosis of Bladder Cancer: A Systematic Review and Meta-analysis. Ann Intern Med 2015; 163:922.
7. Xylinas E, Kluth LA, Rieken M, et al. Urine markers for detection and surveillance of bladder cancer. Urol Oncol 2014; 32:222.
8. Konety B, Shore N, Kader AK, et al. Evaluation of Cxbladder and Adjudication of Atypical Cytology and Equivocal Cystoscopy. Eur Urol 2019; 76:238.
9. Badalament RA, Ryan PR, Bahn DK. Imaging for transitional cell carcinomas. In: Comprehensive Textbook of Genitourinary Oncology, Vogelzang NJ, Scardino PT, Shipley WU, Coffey DS (Eds), Williams and Wilkins, Baltimore 2000. p.357.
10. Jana S, Blaufox MD. Nuclear medicine studies of the prostate, testes, and bladder. Semin Nucl Med 2006; 36:51.
11. Drieskens O, Oyen R, Van Poppel H, et al. FDG-PET for preoperative staging of bladder cancer. Eur J Nucl Med Mol Imaging 2005; 32:1412.
12. Apolo AB, Riches J, Schöder H, et al. Clinical value of fluorine-18 2-fluoro-2-deoxy-D-glucose positron emission tomography/computed tomography in bladder cancer. J Clin Oncol 2010; 28:3973.
13. Herr HW, Donat SM. Prostatic tumor relapse in patients with superficial bladder tumors: 15-year outcome. J Urol 1999; 161:1854.
14. Culp SH, Dickstein RJ, Grossman HB, et al. Refining patient selection for neoadjuvant chemotherapy before radical cystectomy. J Urol 2014; 191:40.